Sámediggi attii cealkámuša sosiáladorvoođastusa birra. Sámediggi celkkii árbevirolaš ealáhusaiguin bargama sihkkarastimis, sámiid gielalaš vuoigatvuođaid váfisteamis, sámemánáid, -nuoraid ja -bearrašiid sajádaga nannemis ja maiddái dálkkádatrievdamii vuogáiduvvamis.
Sámediggi evttoha, ahte sosiáladorvokomitea barggu doarjjan ásahuvvo sámiid sosiáladorvvu gieđahalli bargojoavku. Sámediggi maiddái bajida ovdan dárbbu ráđđádallat sosiáladorvoođastusas Sámediggelága 9. paragráffa mielde.
– Sosiáladorvvu ođadettiin sápmelaččaid galgá váldit vuhtii eamiálbmogin. Sápmelaččaid kulturárbbi ja eamiálbmotidentitehta galgá sihkkarastit láhkaásaheami ásahan geatnegasvuođaid ja olmmošriekteorgánaid addin ávžžuhusaid mielde, lohká Sámedikki I várreságajođiheaddji Anni Koivisto.
Mearrádusbargan dárbbaša doarvái ja rivttes dieđuid sápmelaččaid eallindiliid birra
Sosiáladorvoođastusa válmmaštallan galgá vuođđuduvvat riitevaš ja rivttes dieđuide sámiid eallindiliid birra. ON:id ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođaid (TSS) soahpamuša gohcci komitea ávžžuhii Suoma jagi 2021 buoridit dieđučoagginvuogádaga. Buoret dieđučoagginvuogádaga vuođul livčče vejolaš gávdnat joavkkuid, mat leat earáid heajut sajádagas go geavahit ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođaid.
Badjeolbmuid sadjásašveahkkelága ođastus lea sámebearrašiid sosiáladorvvu dehálaš oassi
Mánnábearrašiid sosiáladorvvu ođasmahttima vuolggasadjin lea máná ovdu. Sámegielat ja kulturmieldásaš árrabajásgeassima kvalitehta ja fállan leat dehálaččat sámemánáid vuoigatvuođaid ollašuvvama dihte. Sosiálalaš vuoiggalašvuođa galgá ovddidit árbevirolaš ealáhusaiguin bargi bearrašiid oasil ovdamearkan badjeolbmuid sadjásašveahkkeláhkaásaheami ođasmahttimiin. Sosiáladorvvu ovddidemiin lea vejolaš ovddidit sohkabeliid gaskasaš dásseárvvu.
– Lea dehálaš, ahte sosiáladorvovuogádat doarju dásseveardásaš vánhenvuođa maiddái bearrašiin, gos bargojuvvo árbevirolaš ealáhusaiguin. Bearašovdduid doaibmevašvuođa galgá guorahallat ja buoridit earret eará árbevirolaš ealáhusain bargi vánhema oassálas vánhemiidfriijavuođa heiveheami buohta, Koivisto gávnnaha.
Dálkkádatnuppástussii vuogáiduvvama galgá vuhtii váldit sosiáladorvoođastusas
Sámediggi bajida ovdan dálkkádatnuppástusa váikkuhusaid sámeálbmogii. Birasdiliid ja šattolašvuođa nuppástusat rievdadit sápmelaččaid eallindiliid ja lasihit lihkuhisvuođaid riskka. Árbevirolaš ealáhusaid ekonomalaš gánnáhahttivuohta molsašuddá jahkásaččat ain eanet rievdi dálkkádaga dihte.
Lassidieđut:
Anni Koivisto
I várreságajođiheaddji
040 415 5969
[email protected]
Kaisa Ruokojärvi
má. sosiála- ja dearvvasvuođačálli
040 570 8457
[email protected]
Anne Länsman-Magga
sosiála- ja dearvvasvuođačálli
040 182 9998
[email protected]
Stáhtaráđđi ásahii njukčamánus 2020 parlamentáralaš sosiáladorvokomitea válmmaštallat sosiáladorvoođastusa guovtte riikkabeaibaji bisti doaibmabadjái. Komitea almmustahtii barggus gaskamuttu smiehttamuša 16.3.2023. Komitea evttohii gaskamuttu smiehttamušas doaibmabijuid mánáid ja bearrašiid sosiáladorvui, bargonákcii ja bargonávccahisvuhtii laktáseaddji ovdduide, bargguhisvuođadorvui, studeremii ja čehppodaga ovddideapmái, ássama doarjagiidda, birgemušdoarjagii, ovdo- ja bálvalanbálgáide ja maiddái sosiáladorvvu ollašuhttimii ja digitalisašuvdnii. Sámediggi guđii cealkámuša 23.5.2023.
***
Sämitigge adelij ciälkkámuš sosiaaltorvouđâsmitmist. Sämitigge ceelhij ärbivuáválâš iäláttâsâi hárjuttem turviimist , sämmilij kielâlâš vuoigâdvuođâi visásmitmist, sämipárnái, -nuorâi já perrui sajattuv naanoodmist sehe šoŋŋâdâhnubástusân vuáháduumeest.
Sämitigge iävtut, ete sosiaaltorvokomitea pargo toorjân asâttuvvoo sämmilij sosiaaltorvo kieđâvuššee pargojuávkku. Lasseen Sämitigge loptee uáinusân táárbu toohâđ sosiaaltorvouđâsmitmist Sämitiggelaavâ 9. ceehi miäldásâš ráđádâlmijd.
– Sosiaaltorvo uđâsmitmist sämmilijd kalga väldiđ huámmášumán algâaalmugin. Sämmilij kulttuurärbi já algâaalmugidentiteet ferttee turviđ lahâasâttemist asâttum kenigâsvuođâi já olmoošvuoigâdvuođâorgaanij adelum avžuuttâsâi miäldásávt, iätá Sämitige I värisaavâjođetteijee Anni Koivisto.
Miärádâstoohâm taarbâš tuárvi já rievtis tiäđu sämmilij eellimtiilijn
Sosiaaltorvouđâsmittem valmâštâllâm kalga vuáđudiđ tuárvi já rievtis tiätun sämmilij eellimtiilijn. OA ekonomâlâš, sosiaallâš já čuovviittâslâš vuoigâdvuođâi (TSS) sopâmuš koccee komitea avžuuttij Suomâ ive 2021 pyerediđ tiäđunuurrâmvuáháduvâs. Pyereeb tiäđunuurrâmvuáháduv vievâst ličij máhđulâš tubdâđ juávhuid, moh láá hiäjub sajattuvvâst iärrásij iähtun ko kevttih ekonomâlâš, sosiallâš já čuovviittâslâš vuoigâdvuođâidis.
Puásuiulmui sajasâšišelaavâ uđâsmittem lii merhâšittee uási sämiperrui sosiaaltorvo
Páárnášperrui sosiaaltorvo uđâsmittem vuolgâsaijeen lii párnáá hiätu. Sämikielâlâš já kulttuurmiäldálâs arâšoddâdem kvaliteet já finnimvuotâ lii kuávdášlâš äšši sämipárnái vuoigâdvuođâi olášuttem tiet. Sosiaallâš vuoigâlâšvuođâ kalga ovdediđ ärbivuáválâš iäláttâsâi hárjuttee perrui uásild ovdâmerkkân puásuiulmui sajasâšišelahâasâttem uđâsmitmáin. Sosiaaltorvo oovdedmáin lii máhđulâš ovdediđ suhâpeelij koskâsâš täsiáárvu.
-Lii tehálâš, ete sosiaaltorvovuáhádâh tuárju oovtâitosâš vaanhimvuođâ meiddei perruin, moin hárjutteh ärbivuáválâš iäláttâsâid. Peerâhiäđui toimâmvuođâ ferttee tarkkuđ já pyerediđ eereeb iärrás ärbivuáválâš iäláttâsâin tuáimee vanhim uásiáigásâš vaanhimijriijâ heiviittem uásild, Koivisto paahud.
Šoŋŋâdâhnubástusân vuáhudem ferttee väldiđ huámmášumán sosiaaltorvouđâsmitmist
Sämitigge loptee uáinusân šoŋŋâdâhnubástus vaiguttâsâid sämiaalmugân. Pirâstiilij já šadolâšvuođâ nubástusah nubásmiteh sämmilij eellimtiilijd já lasetteh paartij riiskâ. Ärbivuáválâš iäláttâsâi ekonomâlâš kannattitteevuotâ mulsâšuvá jyehi ive ain eenâb nubástuvvee šoŋŋâduv tiet.
Lasetiäđuh:
Anni Koivisto
I värisaavâjođetteijee
040 415 5969
[email protected]
Kaisa Ruokojärvi
mä. sosiaal- já tiervâsvuođâčällee
040 570 8457
[email protected]
Anne Länsman-Magga
sosiaal- já tiervâsvuođâčällee
040 182 9998
[email protected]
Statârääđi asâttij njuhčâmáánust 2020 parlamentaarlâš sosiaaltorvokomitea valmâštâllâđ sosiaaltorvouđâsmittem kyevti ovdâskoddepaje pištee toimâpajan. Komitea almostitij pargostis koskâselvâttem 16.3.2023. Komitea iävtuttij kosâselvâttemist tooimâid párnái já perrui sosiaaltorvon, pargonaahcân já pargonavcâttesvuotân lohtâseijee hiäđoid, pargottesvuođâtorvon, oppâmân já tááiđui oovdedmân, aassâm torjuid, áigápuátutorjui, hiätu- já palvâlempálgáid sehe sosiaaltorvo tooimânpieijâmân já digitalisaation. Sämitigge adelij ciälkkámuš 23.5.2023.
***
Sääʹmteʹǧǧ uuʹdi ciâlkâlm sosiaalstaanoođummšest. Sääʹmteʹǧǧ cieʹlǩi äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjji vueʹǩǩâttmõõžž tuõrvvmõõžžâst, säʹmmlai ǩiõllʼlaž vuõiggâdvuõđi ainsmâttmõõžžâst, sääʹmpäärnai, -nuõri da piârrji sââʹj raavummšest di äimmõsmuttâz šiõttlõõvvmõõžžâst.
Sääʹmteʹǧǧ eʹtǩǩad, što sosiaalstaankomitea tuâj tuäʹrrjen šiõtteet säʹmmlai sosiaalstaan ǩiõttʼtõõli tuâjj-joukk. Lââʹssen Sääʹmteʹǧǧ kägg õuʹdde taarb jieʹlled sosiaalstaanoođummšest Sääʹmteʹǧǧlääʹjj 9. paragraaff meâldlaž saǥstõõllmõõžžid.
– Sosiaalstaan oođeen säʹmmla âʹlǧǧe väʹldded lokku alggmeeran. Säʹmmlai kulttuuräʹrbb da alggmeeridentiteeʹtt âlgg tuõrvvâd lääʹjjšiõttummuž šiõtteem õõlǥtõõzzi da ooumažvuõiggâdvuõttorgaani uʹvddem siâzztõõzzi meâldlânji, särnn Sääʹmteeʹǧǧ I väärrsaaǥǥjååʹđteeʹj Anni Koivisto.
Tuʹmmstõktuâjj taarbaš riʹjttjeei da vuõigg teâđ säʹmmlai jieʹllemåårrmõõžžin
Sosiaalstaanoođummuž valmštõõllmõõžž âlgg vuâđđõõvvâd riʹjttjeei da vuõigg tiõttu säʹmmlai jieʹllemåårrmõõžžin. ÕM tällõõzzlaž, sosiaalʼlaž da čuõvtõsnallšem vuõiggâdvuõđi (TSS) suåppmõõžž vuåppi komitea siâzztõõli Lääʹddjânnam eeʹjjest 2021 pueʹreed teâđnoorrâmriâžldõõǥǥâs. Pueʹrab teâđnoorrâmriâžldõõǥǥ veäkka leʹčči vueiʹtlvaž toobdsted jooukid, kook liâ järrsi hueʹnab sââʹjest ââʹneen tällõõzzlaž, sosiaalʼlaž, da čuõvtõsnallšem vuõiggâdvuõđeez.
Puäʒʒhoiʹddjeeʹji sâjjsažveäʹǩǩlääʹjj oođummuš lij miârkteei vueʹss sääʹmpiârrji sosiaalstaan.
Päärnaipiârrji sosiaalstaan oođummuž vueʹlǧǧemsââʹjjen lij päärna pueʹrrvuõtt. Sääʹmǩiõllsa da kulttuurmeâldla ouddpeâmm kvaliteʹtt da vuäǯǯamvuõtt lij miârkteei sääʹmpäärnai vuõiggâdvuõđi teâuddjummšen. Sosiaalʼlaž vuõiggvuõđmeâldlažvuõđ âlgg ooudâs viikkâd äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjjid vueʹǩǩõʹtti piârrji beäʹlnn ouddmiârkkân puäʒʒhoiʹddjeeʹji sâjjsažveäʹǩǩlääʹjjšiõttummuž oođummšin. Sosiaalstaan ooudâsviiǥǥeeʹl lij vueiʹtlvaž ooudâsviikkâd sooǥǥbeäʹli kõskksaž tääʹssäärv.
– Lij vääžnai, što sosiaalstaanriâžldõk tuärjjad tääʹssverddsaž puärrazvuõđ še piârrjin, koin vueʹǩǩâʹtted äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjjid. Piârouddõõzzi tåimmjemvuõđ âlgg täʹrǩstõõllâd da pueʹreed jeäʹrbi mieʹldd äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjjest tåimmai puärraz vueʹsspuärrsiluõvasvuõđ suåvvtummuž beäʹlnn, Koivisto tuâtt.
Äimmõsmuttâz šiõttlõõvvmõš âlgg väʹldded lokku sosiaalstaanoođummšest
Sääʹmteʹǧǧ kägg õuʹdde äimmõsmuttâz vaaiktõõzzid sääʹmnarooʹde. Pirrõsåårrmõõžži da rääʹssvuõđ muttâz moʹtte säʹmmlai jieʹllemåårrmõõžžid da lââʹzzte paaʹrti riiskid. Äʹrbbvuõđlaž jieʹllemvueʹjji tällõõzzlaž kaʹnntemvuõtt vaajtââll piiri-iiʹjji veâl jäänab mottjeei äimmõõzz diõtt.
Lââʹssteâđ:
Anni Koivisto
I väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj
040 415 5969
[email protected]
Kaisa Ruokojärvi
ma. sosiaal- da tiõrvâsvuõttpiisar
040 570 8457
[email protected]
Anne Länsman-Magga
sosiaal- da tiõrvâsvuõttpiisar
teʹl. 10 839 3 128 / 40 182 9 998
[email protected]
Riikksuåvtõs šiõttii pâʹsslašttâm-mannust 2020 parlamentaarlaž sosiaalstaankomitea valmmštõõllâd sosiaalstaanoođummuž kueiʹt eeʹttiǩ-kåʹddpââʹj ǩeâllʼjeei toiʹmmjempâjja. Komitea õlmstõõʹtti tuâjstes kõskksmiõtldõõǥǥ 16.3.2023. Komitea eʹtǩǩii kõskksmiõtldõõǥǥâst tååimid päärnai da piârrji sosiaalstaaʹne, reâuggoʹdde da reâuggpââʹstʼteʹmesvuõʹtte kuõskki ouddõõzzid, reâuǥteʹmesvuõttstaaʹne, mättʼtõõttmõʹšše da silttummuž ooudâs viikkmõʹšše, jälstemtuärjjõõzzid, piʹrǧǧeemtuärjjõʹsse, ouddõs- da kääzzkâʹsttempälggsid di sosiaalstaan tiuʹdde piijjmõʹšše da digitalisaatiooʹje. Sääʹmteʹǧǧ kuõʹđi ciâlklmes 23.5.2023.
© Koodiviidakko Oy - Y-tunnus 1939962-1